Poznajmy akordy występujące naturalnie w tonacji C# moll.

Punktem wyjścia do poznania akordów w tonacji C# moll jest gama C# molowa naturalna złożona z dźwięków:

C# D# E F# G# A B

Akordy w tonacji C# moll mogą zawierać tylko dźwięki z tej gamy. Zbudujemy je wykorzystując każdy kolejny dźwięk gamy jako dźwięk bazowy (prymę).

Aby określić jakie akordy występują w dowolnej tonacji molowej możesz zastosować schemat :

• I ii° III iv v VI VII

oznacza to, że akordy w tonacji molowej, zbudowane na kolejnych stopniach gamy, to kolejno akordy:

• molowy – zmniejszony – durowy – molowy – molowy – durowy – durowy

Stosując ten schemat do gamy C# moll otrzymamy akordy:

1. I – C#m – złożony z dźwięków C# E G#
2. ii° – D° – złożony z dźwięków D# F# A
3. III – E – złożony z dźwięków E G# B
4. iv – F#m – złożony z dźwięków F# A C#
5. v – G#m – złożony z dźwięków G# B D#
6. VI – A – złożony z dźwięków A C# E
7. VII – B^* – złożony z dźwięków B D# F#

W ten sam sposób można określić również jakie akordy septymowe będą częścią tej tonacji. Schemat to:

• m7 – m7(b5) – maj7 – m7 – m7 – maj7 – dom7

m7 – akord molowy septymowy
maj7 lub M7- akord durowy septymowy
dom7 lub 7 – akord septymowy dominantowy
m7(b5) – akord molowy septymowy z kwintą zmniejszoną (tzw. akord półzmniejszony)
dim lub ° – akord zmniejszony (diminished)

Akordy septymowe w tonacji C# moll to:

1. I – C#m7 – złożony z dźwięków C# E G# B
2. ii – D#m7(b5) – złożony z dźwięków D# F# A C#
3. III – Emaj7 / EM7 – złożony z dźwięków E G# B D#
4. iv – F#m7 – złożony z dźwięków F# A C# E
5. v – G#m7 – złożony z dźwięków G# B D# F#
6. VI – Amaj7 – złożony z dźwięków A C# E G#
7. VII – B7 – złożony z dźwięków B D# F# A

Należy przy tym zwrócić uwagę, że w tonacjach molowych często akord zbudowany na 5-tym stopniu zastępowany jest akordem durowym. Akord ten pochodzi ze skali molowej harmonicznej, w której siódmy stopień skali został podwyższony o pół tonu. Dzięki temu uzyskany został dźwięk prowadzący, rozwiązujący się na sąsiadującej tonice.

Najpopularniejsze progresje w tonacji C# moll:

• i – VI – III – VII (C#m – A – E – B)
• i – VI – VII (C#m – A – B)
• i – iv – V – i (C#m – F#m – G# – C#m)
• i – III – VII – iv (C#m – E – B – F#m)
• i – VII – VI – V (C#m – B – A – G#)

^*W zapisie w systemie anglosaskim występuje dźwięk B, który obniżony o pół tonu zapisuje się jako Bb. W zapisie polskim funkcjonuje dźwięk H, który obniżony o pół tonu daje B. W związku z tym Bb (ang.) = B (pol.). Na tej stronie posługuję się wyłącznie zapisem międzynarodowym.