Poznajmy akordy występujące naturalnie w tonacji F moll.
Punktem wyjścia do poznania akordów w tonacji F moll jest gama F molowa naturalna złożona z dźwięków:
F G Ab Bb C Db Eb
Akordy w tonacji F moll mogą zawierać tylko dźwięki z tej gamy. Zbudujemy je wykorzystując każdy kolejny dźwięk gamy jako dźwięk bazowy (prymę).
Aby określić jakie akordy występują w dowolnej tonacji molowej możesz zastosować schemat :
- I ii° III iv v VI VII
oznacza to, że akordy w tonacji molowej, zbudowane na kolejnych stopniach gamy, to kolejno akordy:
- molowy – zmniejszony – durowy – molowy – molowy – durowy – durowy
Stosując ten schemat do gamy F moll otrzymamy akordy:
- I – Fm – złożony z dźwięków F Ab C
- ii° – G° – złożony z dźwięków G Bb Db
- III – Ab – złożony z dźwięków Ab C Eb
- iv – Bb* – złożony z dźwięków Bb Db F
- v – C – złożony z dźwięków C Eb G
- VI – Db – złożony z dźwięków Db F Ab
- VII – Eb – złożony z dźwięków Eb G Bb
W ten sam sposób można określić również jakie akordy septymowe będą częścią tej tonacji. Schemat to:
- m7 – m7(b5) – maj7 – m7 – m7 – maj7 – dom7
m7 – akord molowy septymowy
maj7 lub M7- akord durowy septymowy
dom7 lub 7 – akord septymowy dominantowy
m7(b5) – akord molowy septymowy z kwintą zmniejszoną (tzw. akord półzmniejszony)
dim lub ° – akord zmniejszony (diminished)
Akordy septymowe w tonacji F moll to:
- I – Fm7 – złożony z dźwięków F Ab C Eb
- ii – Gm7(b5) – złożony z dźwięków G Bb Db F
- III – Abmaj7 / AbM7 – złożony z dźwięków Ab C Eb G
- iv – Bbm7* – złożony z dźwięków Bb Db F Ab
- v – Cm7 – złożony z dźwięków C Eb G Bb
- VI – Dbmaj7 / DbM7 – złożony z dźwięków Db F Ab C
- VII – Eb7 – złożony z dźwięków Eb G Bb Db
Należy przy tym zwrócić uwagę, że w tonacjach molowych często akord zbudowany na 5-tym stopniu zastępowany jest akordem durowym. Akord ten pochodzi ze skali molowej harmonicznej, w której siódmy stopień skali został podwyższony o pół tonu. Dzięki temu uzyskany został dźwięk prowadzący, rozwiązujący się na sąsiadującej tonice.
Najpopularniejsze progresje w tonacji F moll:
- i – VI – III – VII (Fm – Db – Ab – Eb)
- i – VI – VII (Fm – Db – Eb)
- i – iv – V – i (Fm – Bbm – C – Fm)
- i – III – VII – iv (Fm – Ab – Eb – Bbm)
- i – VII – VI – V (Fm – Eb – Db – C)
*W zapisie w systemie anglosaskim występuje dźwięk B, który obniżony o pół tonu zapisuje się jako Bb. W zapisie polskim funkcjonuje dźwięk H, który obniżony o pół tonu daje B. W związku z tym Bb (ang.) = B (pol.). Na tej stronie posługuję się wyłącznie zapisem międzynarodowym.